Vreemdelingenrecht

Het Vreemdelingenrecht regelt zaken met betrekking tot het toelaten en uitzetten van vreemdelingen, het toezicht houden op vreemdelingen die in Nederland verblijven en het bewaken van de grenzen.
Naast landelijke wetgeving zijn ook wetten en bepalingen in Europees verband van belang voor het beleid in Nederland.

Strafrecht

Het woord strafrecht wordt in de eerste plaats gebruikt ter aanduiding van het geheel aan voorschriften dat aangeeft onder welke voorwaarden voor de Staat het recht bestaat bepaalde gedragingen te bestraffen, en verder ter aanduiding van het geheel aan regels dat omschrijft waaruit deze straf mag bestaan. Het omvat de geboden, verboden en overtredingen waaraan door de daartoe wettelijk bevoegde organen een straf is verbonden. Kortom: de normen waaraan eenieder zich heeft te houden. In feite omvat het de voorschriften die aangeven met welke middelen op de overtreding van deze normen mag worden gereageerd.
Tot slot omvat het de regels die bepalen voor welke periode en in welke geografische gebieden de normen werkzaam zijn.

Sociaal zekerheidsrecht

Nederland kent een uitgebreid stelsel van wetten en maatregelen op het terrein van de sociale zekerheid. Dit rechtsgebied omvat de regeling van rechten en plichten van werkgevers, werknemers en zelfstandigen terzake van onder andere ziekte/arbeidsongeschiktheid, werkloosheid, ziekenfondsvoorzieningen, kinderbijslag, nabestaanden en bijstand.
Het rechtsgebied sociale zekerheid is in de loop der jaren steeds omvangrijker en complexer geworden. De overheid brengt in hoog tempo nieuwe wetten tot stand en vervangt oude regelingen door nieuwe.
De voornaamste regelgeving heeft betrekking op de rechten en plichten bij arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Te denken valt aan regelingen terzake van premiedifferentiatie bij arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, reïntegratie van werknemers na ziekte, medische keuringen bij aanstellingen, premie-afdrachten door werkgevers, boeten en maatregelen.

Personen- en familierecht

Het personen- en familierecht vindt men in boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Dit rechtsgebied omvat zaken als echtscheiding, alimentatie, gezag/voogdij over minderjarigen, omgangsregelingen, verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap na echtscheiding, wijziging huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk, ontkenning vaderschap, curatele, onderbewindstelling en mentorschap alsmede adoptie.

Ondernemingsrecht

Ondernemingsrecht omvat het recht met betrekking tot (de uitoefening van) een onderneming, zoals het recht met betrekking tot de diverse rechtsvormen waarin een onderneming kan worden uitgeoefend, de structuur van een onderneming (waaronder medezeggenschap en toezicht), alsmede enkele bijzondere rechtsgebieden als samenwerking tussen ondernemingen, publicatie en registratie.

Milieurecht

Het milieurecht beschrijft de regels voor overheden, bedrijven en particulieren met betrekking tot het milieu en beoogt zodoende de natuur te beschermen tegen verstorende ingrepen door de mens.
Bekende milieuregels zijn de vele milieuvergunningen en de Wet op de bodembescherming. Hiernaast bestaan op Europees niveau ook een aantal EU- verordeningen die onder het milieurecht vallen.

Merken- en handelsnaamrecht

Het merkenrecht betreft het uitsluitend recht op een merk. Dit omvat de bevoegdheid van de merkhouder om met uitsluiting van anderen zijn merk te gebruiken ter onderscheiding van de van hem afkomstige waren en diensten van die van anderen.
Het handelsnaamrecht daarentegen impliceert niet het uitsluitend recht op een handelsnaam. De wetgeving op het gebied van het handelsnaamrecht beoogt slechts misleiding en verwarring te voorkomen. Bescherming van een handelsnaam is derhalve veel beperkter dan de bescherming van een merk. Vaak ook komt het handelsnaamrecht van de een in strijd met het merkrecht van de ander. Welk "recht" in dat geval het zwaarste moet wegen, geeft stof tot discussie.

Letselschade

Bij letselschade gaat het om zaken op het gebied van verkeersongevallen, bedrijfsongevallen en medische fouten waardoor lichamelijke, financiële en/of geestelijke schade ontstaat. De te verhalen schade kan bestaan uit loonschade, huishoudelijke kosten, voorzieningen thuis, hulp van derden, autokosten, smartengeld etc.

Huurrecht

De omschrijving van het rechtsgebied huurrecht vinden we feitelijk in artikel 7:201 van het Burgerlijk Wetboek: "Huur is de overeenkomst waarbij de ene partij, de verhuurder, zich verbindt aan de andere partij, de huurder, een zaak of een gedeelte daarvan in gebruik te verstrekken en de huurder zich verbindt tot een tegenprestatie".

Faillissementsrecht

Het faillissementsrecht geeft regels met betrekking tot de situatie waarin iemand verkeert die, blijkens rechtelijk onderzoek, niet langer in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Het door de rechtbank uitgesproken faillissement legt beslag op nagenoeg het gehele vermogen van de schuldenaar. Het faillissementsrecht regelt voorts de verdeling van het vermogen van de schuldenaar ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers.
In geval van een faillissement wordt naast de Rechter-Commissaris een curator benoemd.
Een door de rechtbank uitgesproken surséance van betaling is gericht op voortzetting van de onderneming en schort - teneinde dit mogelijk te maken - de betalingsverplichting van de schuldenaar voor een bepaalde periode op. In geval van een surséance van betaling wordt naast de Rechter-Commissaris een bewindvoerder benoemd.

Europees recht

Europees recht is het geheel aan uitgevaardigde regels van de Europese Unie en de rechterlijke uitspraken van de nationale en Europese rechter die hierop betrekking hebben. Veel regels in Nederland hebben een Europese ontstaansgrond, maar zijn omgezet in nationaal recht. Andere regels zijn niet omgezet en hebben zogenaamde directe werking.
De Europese Commissie, de Europese Raad van Ministers en het Europees Parlement vervullen de rol van (mede) wetgever, waarbij de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie, ook voor de uitvoering zorgdraagt, in zoverre de nationale overheid niet bevoegd is. Een belangrijk voorbeeld is te vinden op het gebied van het Europese mededingingsrecht en de staatssteun. De nationale en de Europese Rechter, Het Europese Hof van Justitie in Luxemburg, spelen beide voor het bedrijfsleven een belangrijke rol bij geschillen tussen (Europese) overheid en ondernemingen en tussen ondernemingen onderling.

Erfrecht

Het erfrecht kan omschreven worden als het recht met betrekking tot de opvolging in het vermogen van een overleden persoon, waaronder de regelingen met betrekking tot erfopvolging (wie zijn erfgenaam?; wat gaat over op de erfgenamen?), het doen opstellen van testamenten, en aantasting van door de erflater verrichte rechtshandelingen.

Consumentenrecht

Consumentenrecht omvat het recht met betrekking tot de rechtspositie van de natuurlijke persoon (lees: particulier), die niet handelt in de uitoefening van beroep of bedrijf, in het bijzonder in zijn verhouding tot de partij die wel handelt in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf.

Computerrecht

Het computerrecht (ook wel aangeduid als IT-recht) houdt zich bezig met de juridische aspecten van informatie- en communicatietechnologie. Binnen het rechtsgebied lag de nadruk aanvankelijk op de juridische bescherming van software.
Recente ontwikkelingen in de informatietechnologie werpen echter tal van nieuwe rechtsvragen op, die alle tot het terrein van het IT-recht behoren. Daarbij valt te denken aan de vele juridische aspecten van het Internet, aan het jaar 2000 probleem, aan bescherming van gegevensverzamelingen en aan bescherming van de persoonlijke levenssfeer van mensen van wie persoonsgegevens in een groot aantal, dikwijls gekoppelde databases zijn opgeslagen.

Bestuursrecht

In het recht wordt een onderscheid gemaakt tussen het privaat- en het publiekrecht.
Het privaatrecht heeft betrekking op de onderlinge relaties tussen natuurlijke personen en/of private rechtspersonen. Het publiekrecht geeft regels die enerzijds betrekking hebben op de organisatie van de overheid en anderzijds op de relatie tussen de overheid(sorganen) en natuurlijke- en rechtspersonen. Tot het publiek recht behoren het staatsrecht, het strafrecht en het bestuursrecht, waarbij het bestuursrecht met name de verhouding regelt tussen overheid en samenleving.

Auteursrecht

Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit werk openbaar te maken en te verveelvoudigen.
Het auteursrecht wordt geregeld in de veelvuldig gewijzigde en aangevulde Auteurswet 1912.

Arbeidsrecht

Onder arbeidsrecht wordt het geheel van rechtsregels verstaan dat betrekking heeft op de arbeidsverhouding van de nozelfstandige beroepsbevolking in de private en publieke sector.
Het arbeidsrecht is verder onder te verdelen in:
-individueel arbeidsovereenkomstenrecht;
-ambtenarenrecht;
-collectief arbeidsrecht;
-medezeggenschapsrecht.

De basis van het arbeidsrecht is de individuele arbeidsovereenkomst. Hieronder wordt de overeenkomst verstaan waarbij de ene partij (de werknemer) zich verbindt in dienst van de andere partij (de werkgever) tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.